Stand van de Stedenbouw: aanzet tot debat en reflectie

Ter gelegenheid van haar 25-jarig bestaan presenteert de Beroepsvereniging van Nederlandse Stedebouwkundigen en Planologen (BNSP) Stand van de Stedenbouw. Het boek biedt een uniek overzicht van de huidige praktijk van de Nederlandse ruimtelijke ordening. Het laat zien hoe het stedenbouwkundig ontwerp zich verhoudt tot actuele opgaven, zoals de groeiende druk op de schaarse ruimte, de woningnood en de onverminderde noodzaak van goede leefomgevingen. 

Kritische noten

Het was BNSP-voorzitter Eric van der Kooij die de aanzet gaf voor publicatie van de nieuwe plannen. In het nieuwe nummer van Stedebouw & Architectuur kraakte hij kritische noten over het Jaarboek Landschapsarchitectuur en Stedenbouw in Nederland (2023), wat de aanzet gaf voor de nieuwe publicatie.
Van der Kooij: “Ik kwam in het jaarboek niet of nauwelijks stedenbouwkundige plannen tegen. En dat terwijl er toch het een en ander in ontwikkeling is in Nederland. Zo is een plan als de Merwedekanaalzone in Utrecht meerdere keren niet geselecteerd voor dat jaarboek. De reden? Ze hadden vraagtekens bij de haalbaarheid van de hoge ambities. Is het niet te hoog gegrepen? Maar voor Nederlandse begrippen is dit plan, mede door grondspeculatie en andere prijsopdrijvende oorzaken, één van de meest complexe en ambitieuze plannen. Hoe ga je om met mobiliteit, met dichtheid, met hoe je alles organiseert? Daar moet je iets over zeggen in een jaarboek. Dit is een plan dat deze tijd tekent, zoals Ypenburg of IJburg dat eerder ook deden. Laten we het daar met elkaar over hebben. En over hoe een plan in bijvoorbeeld Hengelo daarvan kan leren.”

Debat

“In mijn rol bij de BNSP”, vervolgt Van der Kooij in Stedebouw & Architectuur, “ben ik heel erg bezig met kennisdeling. Ik wil het debat erover kunnen voeren. Toen ik over het jaarboek schreef op LinkedIn, kreeg ik veel bijval. Dus terwijl ik eigenlijk niet meer wist hoe ik mijn achterban moest benaderen, had ik ineens wel een achterban. Zij zeiden: ‘We sturen niets meer in voor het jaarboek, want we worden toch niet geselecteerd’.”

Vandaar de komst van Stand van de Stedenbouw, waarin 250 stedenbouwkundige plannen uit het hele land worden getoond, variërend van binnenstedelijke verdichting tot grote gebiedsontwikkelingen. Met interviews, reflecties en analyses worden actuele thema’s verdiept en verbonden. Het boek bevat naast kaarten en plattegronden ook een overzicht van de meest spraakmakende plannen van de afgelopen 25 jaar.

Reflectie

Het doel van de Stand van de Stedenbouw is naast het bieden van overzicht en inzicht ook een uitnodiging tot gesprek en reflectie, precies wat Van der Kooij voorstaat: “Ik wil nieuwe plannen kunnen bediscussiëren, zodat we ervan kunnen leren. We moeten samen slimmer worden, maar ook het gesprek aangaan en elkaar aan de tand voelen. Als professionals onder elkaar. Ik merk echter dat we niet meer gewend zijn aan plankritiek en het op een goede manier voeren van een debat. Dat is toch gek? Het is toch het leukste om het er met elkaar over te hebben?”

Bekijk nu de preview van het boek Stand van de Stedenbouw. Het boek verschijnt begin 2026 en een exemplaar in de voorverkoop koop je met 10 procent korting.

Lees het complete interview met Eric van der Kooij in de nieuwe sneak preview van Stedebouw & Architectuur.

Tekst & beeld: BNSP / Ysbrand Visser