Onderzoek: zo betrek je bewoners bij klimaatadaptatie

vrijdag 25 februari 2022
Groen dak

Foto: Shutterstock

Om gemeenten klimaatbestendiger te maken, is het belangrijk dat ook inwoners in actie komen. De afgelopen twee jaar hebben vier hogescholen, vijf gemeenten en twee waterschappen onderzocht hoe je inwoners bij klimaatadaptatie kan betrekken.

Het onderzoek is uitgevoerd door lectoraten van HZ University of Applied Sciences, Hanzehogeschool, Van Hall Larenstein en Hogeschool Rotterdam, samen met de gemeenten Groningen, Leeuwarden, Middelburg, Rotterdam en Vlissingen en met Wetterskip Fryslân en Waterschap Noorderzijlvest. Ze keken naar hoe je de betrokkenheid van inwoners kan vergroten en hoe je gebruik kan maken van meetbare gegevens, ervaringen en inzichten van inwoners.

10 living labs

Tijdens het onderzoek zijn in de vijf gemeenten tien living labs ontwikkeld. Het doel van deze tien living labs was om te onderzoeken hoe je kunt komen tot een gezamenlijke inrichting van een klimaatadaptieve wijk. Daarbij keken de onderzoekers naar de concrete problemen in de wijk en naar de beleving hiervan door bewoners. Het bleek dat bewoners vooral interesse hadden in het thema hitte. Daarom is daar de focus op komen te liggen. De living labs vonden plaats in verschillende wijktypen. Hogescholen, gemeenten, waterschappen en inwoners deden samen onderzoek.

Klimaatbewustzijn vergroten

In de living labs werd via verschillende werkvormen onderzoek gedaan. Zo kregen bewoners temperatuurmeters in hun huis. Het doel daarvan was niet alleen om gegevens te verzamelen, maar ook om een relatie met de lokale gemeenschap op te bouwen en hun klimaatbewustzijn te vergroten. Verder is met een enquête aan bewoners gevraagd hoe zij extreem weer in hun huis en omgeving beleven, en zijn er interviews en online bijeenkomsten gehouden. En in verschillende steden zijn ClimateCafés georganiseerd. Onderdeel daarvan waren online workshops waarin deelnemers in gesprek gingen over extreem weer en adaptatiemaatregelen in hun wijk. Een andere bijzondere activiteit was een serie filmportretten van bewoners in hun eigen tuin, volgens de methode Visual Problem Appraisal. Deze methode helpt professionals om klimaatadaptatie vanuit verschillende invalshoeken te bekijken.

Overheid: sturend, samenwerkend en faciliterend

Uit het onderzoek blijkt dat klimaatadaptatie een complexe opgave is die verschillende rollen vraagt van decentrale overheden: niet alleen sturend, maar ook samenwerkend en faciliterend. De onderzoekers doen een aantal aanbevelingen aan professionals van gemeenten, waterschappen en woningcorporaties:

  • Bewoners hebben behoefte aan heldere kaders en doelen. Bij het ontwikkelen van plannen in een wijk verwachten zij dat de gemeente het voortouw neemt, maar zij worden hier wel graag bij betrokken. De uitdaging bij klimaatadaptatie is om de ontwikkelingen van bovenaf en onderaf te verbinden. Dat kan door te kijken naar de uitdagingen en thema’s die in de wijk spelen en initiatieven die er al lopen.
  • Motiveer bewoners via een sociale norm. Is er bijvoorbeeld een groepje bewoners dat zelf geveltuintjes aanlegt? Besteed daar dan uitgebreid aandacht aan in je communicatie.
  • Bied handelingsperspectief: niet alle bewoners hebben tijd, geld of kennis om maatregelen uit te voeren. Die bewoners kun je helpen om maatregelen uit te voeren. De timing is daarbij ook belangrijk: communiceer bijvoorbeeld met bewoners over maatregelen als zij toch al aan de slag gaan met woning en tuin, zoals bij de aankoop van een huis of het tekenen van de huurovereenkomst.
  • Verbind verschillende opgaven met elkaar, zoals bij de verduurzaming van woningen. Kijk dan bijvoorbeeld niet alleen naar isolatie om energie te besparen, maar meteen ook naar de mogelijkheden om het huis hittebestendiger te maken.
  • Sluit met een living lab aan bij bestaande initiatieven van bewoners, zodat ze elkaar versterken. In sommige wijken zijn er initiatieven waarop je kunt aanhaken, in andere minder, vaak door sociaaleconomische omstandigheden. Laat de regie aan bewoners waar dat kan, maar neem de regie als gemeente waar dat nodig is.

Bron: Klimaatadaptatie Nederland

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

person_outlineBlog

‘Gaat je niks aan!’ zei de boer. 5 maanden later leende ik zijn biljartzaal

11 sep 2023

Expert Anne-Mette Andersen schrijft over hoe tot dialoog kunt komen en wat dat vervolgens kan opleveren. Een…

Lees verder
warmte
person_outlineBlog

Hitte raakt iedereen, maar is nog van niemand

28 jun 2023 timer2 min

Dit voorjaar begon warm en heet.  Na een uitbundige bloei is het droog, dor en heet in tuinen, op akkers en in…

Lees verder
descriptionArtikel

Regie houden op het participatieproces

2 jun 2023

Een participatieproces is een reis, met vele afslagen en ontmoetingen. Hoe zorg je dat je bij je eindbestemming…

Lees verder
descriptionArtikel

Boosheid of betrokkenheid?

30 mei 2023

Ruimtelijke ontwikkeling stuit vaak op veel weerstand van omwonenden. Hoe ga je om met boze bewoners? Het is de…

Lees verder
descriptionArtikel

De Omgevingsdialoog: Hoe dan?

26 mei 2023

De Omgevingsdialoog is een overleg tussen de initiatiefnemer van een ruimtelijk plan…

Lees verder
descriptionArtikel

Themabijeenkomst leert je alles over natuurinclusief bouwen

24 mei 2023

Op 8 juni aanstaande vindt in Basecamp te Utrecht de Themabijeenkomst Gezonde Gebouwen en Omgeving plaats. Deze…

Lees verder
person_outlineBlog

Klimaatadaptatie en gezondheid leidend bij herontwikkeling Haarlemse woonwijk Meerwijk

24 mei 2023 timer5 min

Een grote onderhoudsopgave is aanleiding voor de gemeente Haarlem om de naoorlogse Meerwijk helemaal op te…

Lees verder
flash_onNieuws

Toekomstbestendige leefomgeving kan niet zonder betrokken burger

29 mrt 2023

Allen met de inbreng van burgers en de steun voor beleid kunnen de grote maatschappelijke opgaven waar…

Lees verder