Decentrale overheden moeten de energietransitie en de invoering van de Omgevingswet op korte termijn aan elkaar verbinden. Acht gemeenten gingen hier alvast mee aan de slag.
Energietransitie versnellen met Omgevingswet
Het Ministerie van Binnenlandse Zaken gaf acht gemeenten, Den Haag, Tilburg, Súdwest-Fryslân, Zoeterwoude, Goes, Groningen, Boxtel en Maastricht, de opdracht om de isntrumenten uit de Omgevingswet in te zetten voor de energietransitie. Welk instrument, programma, omgevingswaarde etcetera zou het meest effectief kunnen zijn voor wat de gemeente zou willen bereiken? De bevindingen zijn vertaald naar een uitgebreid rapport.
Twee grote uitdagingen verbinden
Zowel de invoering van de Omgevingswet als de energietransitie zijn een grote uitdaging voor gemeenten. Laat staan als je die twee zaken met elkaar in verbinding moet brengen. Tegelijkertijd biedt het ook kansen om een en ander in een stroomversnelling te krijgen. In de acht gemeenten is aangesloten bij het proces dat zij zelf aan het doorlopen waren voor de energietransitie en inzet van instrumenten Omgevingswet, variërend van aardgasvrije wijken, tot zon en wind, geothermie en duurzame wijken/bedrijventerreinen.
Verschillende werelden
In de acht gemeenten is door de uitvoering van pilots geoefend met de koppeling tussen de instrumenten uit de Omgevingswet en de energietransitie. Het werd duidelijk dat de energietransitie en ruimtelijke ordening twee verschillende werelden zijn. De energietransitie is nieuw en er moet op dat vlak nog veel ontdekt worden, bijvoorbeeld als het gaat om strategie, technologie en governance. Daarnaast ondergaat de benadering van de ruimtelijke ordening met de komst van de Omgevingswet een grote verandering, waarover nog veel ontdekt moet worden.
Kans voor integrale benadering
Uit de pilots is naar voren gekomen dat de Omgevingswet de kans biedt om een opgave integraal en breed op te pakken, meer dan nu het geval is in de wet Ruimtelijke Ordening, omdat immers niet alleen een goede ruimtelijke ordening centraal staat, maar de gehele fysieke leefomgeving met duurzaamheidsvereisten, waar de energietransitie één aspect van is. De Omgevingswet biedt diverse instrumenten om invulling te geven aan de energietransitie: “Benader de energietransitie dus niet enkel vanuit het energievraagstuk, maar vanuit de gezamenlijke/integrale doelen die je wil bereiken als gemeente”. Tegelijkertijd is er nog veel inbeweging en is het koppelen van de Omgevingswet en de energietransitie vooralsnog een zoektocht. Het is dan ook heel goed mogelijk om met de bestaande instrumenten binnen de Ruimtelijke Ordening (bijvoorbeeld het bestemmingsplan vernrede reikwijdte) de doelen uit de energietransitie te behalen.
Win-winsituatie
Geïnspireerd door de Omgevingswet om integraal naar het vraagstuk te kijken ontstaat een win-winsituatie omdat de geleerde lessen met betrekking tot bijvoorbeeld participatie en juridische doorwerking toegepast kunnen worden op overige beleidsvraagstukken. De nieuwe opzet van passief/verordenend naar actief en verkennend kan veel vruchten afwerpen en kruisbestuivingen opleveren, door participatie en initiatief mogelijk te maken evenals de integrale benadering van de leefomgeving die centraal staat.
Rapport
Het ministerie schreef een uitgebreid eindrapport over het Kennis- en leertraject Energietransitie en Omgevingswet. Je leest het hier
Meest gelezen
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Energiehubs op bedrijventerreinen zorgen voor forse CO²-reductie
3 nov 2023Uit onderzoek van Royal HanskoningDHV blijkt dat energiehubs kunnen zorgen voor vier tot zes megaton extra CO²-…
Tegenstrijdige belangen in je ruimtelijke project? Zo los je het op.
30 okt 2023Van tegenstrijdige belangen naar een breed gedragen en vrolijk participatietraject. Anne-Mette Andersen…
Maatregelen tegen vol stroomnet
26 okt 2023De uitbreiding van het elektriciteitsnet kan de vraag naar ruimte op het niet niet bijhouden. Daarom nemen het…
Netcongestie als obstakel voor gebiedsontwikkeling
9 okt 2023Energie was lange tijd vanzelfsprekend, maar het net raakt steeds voller. Netcongestie staat…
Verledding in Nederland gaat langzamer dan verwacht
26 sep 2023Dat ledlampen aanzienlijk minder energie verbruiken dan hun voorgangers is bekend. Toch gaat de zogenaamde…
‘Gaat je niks aan!’ zei de boer. 5 maanden later leende ik zijn biljartzaal
11 sep 2023Expert Anne-Mette Andersen schrijft over hoe tot dialoog kunt komen en wat dat vervolgens kan opleveren. Een…
Energiehub als oplossing voor congestie
7 jul 2023Congestie op het Energienetwerk kan zowel ingrijpende gevolgen hebben voor de inrichting van nieuwbouwwijken…
Boosheid of betrokkenheid?
30 mei 2023Ruimtelijke ontwikkeling stuit vaak op veel weerstand van omwonenden. Hoe ga je om met boze bewoners? Het is de…
Reactie toevoegen