Gezondheidsverschillen in Nederland worden niet alleen beïnvloed door gedrag en de inrichting van de leefomgeving, maar ook door de ruimtelijke scheiding van mensen en voorzieningen.
Ruimtelijke spreiding van groot belang voor gezondheid

Foto: Shutterstock
Terwijl beleid zich vooral richt op gezonder leven, blijkt de afstand tussen kwetsbare bewoners en stedelijke centra steeds groter te worden, bekend als de 'suburbanisatie van armoede'. Tegelijkertijd neemt het aanbod van voorzieningen in deze gebieden af, omdat ze efficiënter kunnen worden georganiseerd in economisch sterkere delen van steden. Dit is een extra zorg voor kwetsbare bewoners, omdat zij meer afhankelijk zijn van de kwaliteit van hun directe leefomgeving, gezien hun beperkte financiële middelen en minder uitgebreide kennis en vaardigheden.
Gebrek aan regionale planning
Het proces van ruimtelijke uitsortering vindt voornamelijk plaats op stadsregionaal niveau, waar het toezicht van verschillende overheden versnipperd is. Er is ook een gebrek aan regionale planning om de grote verschillen in woonvoorkeuren en -mogelijkheden van huishoudens adequaat te faciliteren. Het gaat niet alleen om het aanbieden van het juiste woningaanbod op de juiste plek, maar ook om het creëren van buurten met voldoende sociaal weefsel en basisvoorzieningen die aansluiten bij de behoeften en mogelijkheden van bewoners.
Integrale benadering vereist
Om gezondheidsverschillen effectief aan te pakken, moet het volkshuisvestingsbeleid niet alleen gericht zijn op rendement en efficiëntie, maar ook op voorzieningen, verdelings- en rechtvaardigheidsaspecten. Hierbij is het essentieel om zowel oog te hebben voor economische vitaliteit als voor de behoeften van alle bewoners. Het vereist een integrale benadering op regionaal niveau, waarbij overheden samenwerken om een gebalanceerde en rechtvaardige leefomgeving voor iedereen te bevorderen.
Rapport
Het Planbureau voor de Leefomgeving publiceerde onlangs het rapport Gezondheidsachterstanden: Kijk ook eens naar de ruimtelijke uitsortering van mensen en voorzieningen. In het rapport komt onder meer aan bod hoe je met ruimtelijk beleid gezondheidsverschillen kunt terugdringen.
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Openbare ruimte als sleutel voor gezondheid
De openbare ruimte speelt een steeds belangrijkere rol in het bevorderen van gezondheid en welzijn. Dat blijkt…
RVS: Ongezonde planeet zorgt voor ongezonde samenleving
Een ongezonde planeet is niet alleen een ecologisch probleem, maar ook een urgente kwestie voor onze…
Kunnen wonen, werken en natuur naadloos samengaan?
Het Expertpanel van het platform Stedebouw & Architectuur kreeg onlangs een Stelling over…
Bezuinigingen op Nationale Parken gaan niet door
Er gaat een streep door de voorgenomen bezuinigingen op de Nationale Parken, zo besloot de Tweede Kamer onlangs…
400 miljoen voor leefbaarheid in 20 stedelijke gebieden
Vanaf 7 juli 2025 kunnen gemeenten in twintig kwetsbare stedelijke gebieden subsidie aanvragen om de…
Beweging Blue Zone groeit: Hoe worden we samen gezond oud?
Met tachtig deelnemers aan het pre-event en bijna 400 bezoekers op de festivaldag, overschrijdt het tweede Blue…
RIVM: Groene steden essentieel voor bescherming tegen hittegolven
Het Nationaal Hitteplan werpt zijn vruchten af. Sinds 2010 is de kans op sterfte door hitte verminderd. Dat is…
Inspiratieboek De Fijne Stad
In het boek De Fijne Stad van Vincent Luyendijk staan talloze voorbeelden van hoe je een gezonde leefomgeving…