Gezondheidsverschillen in Nederland worden niet alleen beïnvloed door gedrag en de inrichting van de leefomgeving, maar ook door de ruimtelijke scheiding van mensen en voorzieningen.
Ruimtelijke spreiding van groot belang voor gezondheid

Foto: Shutterstock
Terwijl beleid zich vooral richt op gezonder leven, blijkt de afstand tussen kwetsbare bewoners en stedelijke centra steeds groter te worden, bekend als de 'suburbanisatie van armoede'. Tegelijkertijd neemt het aanbod van voorzieningen in deze gebieden af, omdat ze efficiënter kunnen worden georganiseerd in economisch sterkere delen van steden. Dit is een extra zorg voor kwetsbare bewoners, omdat zij meer afhankelijk zijn van de kwaliteit van hun directe leefomgeving, gezien hun beperkte financiële middelen en minder uitgebreide kennis en vaardigheden.
Gebrek aan regionale planning
Het proces van ruimtelijke uitsortering vindt voornamelijk plaats op stadsregionaal niveau, waar het toezicht van verschillende overheden versnipperd is. Er is ook een gebrek aan regionale planning om de grote verschillen in woonvoorkeuren en -mogelijkheden van huishoudens adequaat te faciliteren. Het gaat niet alleen om het aanbieden van het juiste woningaanbod op de juiste plek, maar ook om het creëren van buurten met voldoende sociaal weefsel en basisvoorzieningen die aansluiten bij de behoeften en mogelijkheden van bewoners.
Integrale benadering vereist
Om gezondheidsverschillen effectief aan te pakken, moet het volkshuisvestingsbeleid niet alleen gericht zijn op rendement en efficiëntie, maar ook op voorzieningen, verdelings- en rechtvaardigheidsaspecten. Hierbij is het essentieel om zowel oog te hebben voor economische vitaliteit als voor de behoeften van alle bewoners. Het vereist een integrale benadering op regionaal niveau, waarbij overheden samenwerken om een gebalanceerde en rechtvaardige leefomgeving voor iedereen te bevorderen.
Rapport
Het Planbureau voor de Leefomgeving publiceerde onlangs het rapport Gezondheidsachterstanden: Kijk ook eens naar de ruimtelijke uitsortering van mensen en voorzieningen. In het rapport komt onder meer aan bod hoe je met ruimtelijk beleid gezondheidsverschillen kunt terugdringen.
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
TNO over de gezonde leefomgeving en sociale cohesie
Sociale cohesie speelt een cruciale rol in de gezondheid en leefbaarheid van…
Groen in de hoofdrol: verrassend veelzijdig en verbindend
Groen doet goed – voor zowel mensen als dieren is dat allang geen vraag meer.…
Naar een sociaal-ruimtelijke agenda voor een gezonde wijkleefomgeving
Meer en meer wordt duidelijk hoe sterk de inrichting van de leefomgeving – van…
‘De binnenstad verregaand vergroenen zonder water heeft geen zin’
Het is een treurig gezicht. Groen dat staat te verpieteren in de binnenstad. Daar…
Van bewegen naar beleid: Mobiliteit in de gezonde leefomgeving
Mobiliteit speelt een sleutelrol in een leefbare en gezonde leefomgeving. Tijdens het Blue Zone Festival op 15…
Blue Zone Festival: Hét festival voor de gezonde leefomgeving
Op donderdag 15 mei 2025 vindt de tweede editie van het Blue Zone Festival plaats in Amersfoort. Het Blue Zone…
De invloed van ruimtelijk beleid op gezondheid
Ruimtelijk beleid heeft een grote impact op de leefomgeving en daarmee op de gezondheid en het welzijn van…
De Rechtvaardige Straat: Hoe Zwolle de publieke ruimte herverdeelt
Van 7 tot en met 12 april vindt de Week van de Rechtvaardige Straat plaats. Dit initiatief daagt gemeenten uit…