Grote ruimtelijke keuzes vragen om voortvarende actie van nieuw kabinet

vrijdag 9 april 2021
timer 4 min
Grote ruimtelijke keuzes vragen om voortvarende actie van nieuw kabinet

Foto: Shutterstock

Het nieuwe kabinet moet echt aan de slag met de grote ruimtelijke opgave die voor ons ligt. Dat schrijft het Planbureau voor de Leefomgeving in het rapport 'Grote opgaven in een beperkte ruimte'.

De draagkracht van bodem, water en biodiversiteit staat onder grote druk door klimaatverandering, landbouw, woningbouw en bedrijvigheid. Een belangrijke taak van het nieuwe kabinet is de veelheid aan opgaven letterlijk op de kaart te zetten en de haperende uitvoering weer aan te jagen. Omdat het gaat om forse ingrepen in de dagelijkse leefomgeving van burgers, is het maatschappelijk draagvlak hiervoor van groot belang. 

Vrijwel alle politieke partijen willen dat er een miljoen nieuwe woningen worden bijgebouwd. Om de opwarming van de aarde te beperken moeten er locaties voor windmolens en zonnepanelen worden gezocht en er zijn aanpassingen nodig voor de gevolgen van een klimaat met meer wateroverlast én meer droogte. Al deze opgaven moeten worden gerealiseerd op het beperkte grondgebied van Nederland. De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) van het ministerie van BZK benoemt deze opgaven, maar laat nog te veel inhoudelijke keuzes open en biedt nog onvoldoende zicht op uitvoering, stelt het PBL. Het nieuwe kabinet staat voor de taak om – samen met decentrale overheden en betrokkenen in de samenleving – ingrijpende ruimtelijke keuzes te maken én aan de NOVI concrete uitvoeringsmaatregelen te koppelen.

Bodem- en watersysteem leidend

‘De afgelopen decennia is veelal gekozen voor een economische benutting van de ruimte, wat ontwikkelingen opleverde die niet altijd toekomstbestendig zijn. Ook is er onvoldoende aansluiting met hoe burgers de ruimte beleven’, stelt Hans Mommaas, directeur van het PBL. ‘Het bodem- en watersysteem vormen de randvoorwaarden van een duurzaam omgevingsbeleid en moeten centraal staan bij de aanpak van de grote opgaven voor verstedelijking, klimaat, natuur, waterbeheer en landbouw.’

Het versterken van maatschappelijk draagvlak vergt een kabinetsbrede inspanning, concludeert het PBL. De effecten van verschillende beleidsmaatregelen komen immers in de dagelijkse leefomgeving van burgers samen. Juist omdat het om ingrijpende keuzes gaat en vaart maken noodzakelijk is, is het cruciaal dat de overheid burgers veel meer dan nu betrekt bij de voorgenomen plannen.

Goede woningbouw vergt doordachte verstedelijkingsstrategie

Het huidige woningtekort vraagt om tempo in de woningbouw. Het is de kunst om niet alleen snel huizen neer te zetten, maar te bouwen aan dorpen en steden waar mensen graag wonen, werken en verblijven, en die door hun hoge kwaliteit nog lang kunnen meegaan. Het is nodig hiervoor een brede verstedelijkingsstrategie op te stellen die ook infrastructuur, groen, water en energie omvat en deze tevens nationaal op kaart te zetten. Dat maakt duidelijk waar ruimtebehoeftes botsen en waar ze mogelijk te combineren zijn. Prioriteit daarbij hebben de regio’s met de grootste verstedelijkingsdruk, zoals in de Randstad en rondom de Brabantse steden, Nijmegen, Arnhem en Zwolle.

In politiek en maatschappij klinkt een steeds luidere roep om meer regie van de Rijksoverheid. Dat kan bijvoorbeeld via een sterkere sturing op een urgent sectoraal dossier als wonen, met afstemming van beleid voor ruimtelijke samenhang op decentraal niveau. Dan moeten de instrumenten en financiële middelen voor decentrale overheden wel meer dan nu worden ‘ontschot’. Door aparte potjes samen te voegen, kunnen decentrale overheden in uitvoeringsprojecten veel beter maatwerk leveren. Een andere mogelijkheid is dat het Rijk zelf met ruimtelijk afgestemd beleid komt. Dat vraagt niet alleen een coördinerend ministerie, maar ook aanpassing van regels, zodat ruimtelijke samenhang (synergie tussen functies) wordt beloond, denk aan een uitkoopregeling voor de landbouw die tegelijkertijd bijdraagt aan de vermindering van de stikstofdepositie op natuurgebieden én de aanpak van verdroging.

Verder lezen

Download hier het rapport Grote opgaven in een beperkte ruimte

 

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

‘Niet meer van crisis naar crisis struikelen’

27 mrt om 16:33 uur

Daan Zandbelt, stedenbouwkundige en partner bij bureau De Zwarte Hond, ziet dat we…

Lees verder
person_outlineBlog

De projectontwikkelaar als De Grote Boze Wolf?

15 mrt om 08:25 uur

“Anne-Mette is voor niets of niemand bang, zij houdt de projectontwikkelaars in de tang!”

Dit schreven…

Lees verder
descriptionArtikel

Op zoek naar onderhandelingsruimte

12 feb om 12:02 uur

Verschillende maatschappelijke opgaven strijden om schaarse ruimte in de fysieke leefomgeving. Er zullen keuzes…

Lees verder
descriptionArtikel

Altijd beweging in de stad: Logistiek als essentiële factor

24 jan om 15:26 uur

Ontdek de cruciale rol van logistiek in de dynamiek van de stad. Nick Juffermans deelt inzichten tijdens het…

Lees verder
descriptionArtikel

Twintig jaar Master City Developer (MCD): de grondslag en de vernieuwing

16 jan om 08:00 uur

De initiatiefnemers van de opleiding Master City Developer (MCD) zagen twintig jaar geleden al dat…

Lees verder
descriptionArtikel

Groeiambitie Hoorn zorgt voor uitdagingen op gebied van mobiliteit

15 jan om 14:37 uur

Het Noord-Hollandse Hoorn wil groeien. ‘Meer stad’ worden, zoals wethouder René Assendelft het formuleert. Daar…

Lees verder
flash_onNieuws

Rli: Verbeter balans tussen beleid en uitvoering leefomgeving

3 jan om 14:13 uur

Nederland staat voor enorme uitdagingen op het gebied van de fysieke leefomgeving, denk aan het realiseren van…

Lees verder
flash_onNieuws

Praat mee over de inrichting van Nederland

29 nov 2023

Iedereen kan vanaf nu advies geven over hoe Nederland ingericht zou moeten worden. Deze adviezen worden…

Lees verder