Energietransitie vereist betere afspraken over data
In de energietransitie spelen data een cruciale rol: geen stroom zonder data. Steeds meer bedrijven, energiegemeenschappen en individuele burgers wekken op tal van plaatsen met behulp van zonnepanelen en windmolens elektriciteit op. ICT maakt deze decentralisering van het elektriciteitssysteem mogelijk. Om vraag en aanbod op het stroomnet in balans te houden, zijn digitale innovaties nodig. Al deze innovaties leveren een stroom van data op.
“Twee van de meest bepalende trends van deze tijd komen samen: de energietransitie en de digitalisering van de samenleving”, aldus Rinie van Est, themacoördinator Digitale samenleving bij het Rathenau Instituut. “De maatschappelijke impact van de kruising van deze trends is groot. Met dit rapport biedt het Rathenau Instituut handvatten om het gesprek in de volle breedte te voeren over wat er nodig is om digitale technologie en data te gebruiken voor een maatschappelijk verantwoorde energietransitie.”
Afspraken nodig
De onderzoekers constateren dat er nog veel werk aan de winkel is. De afspraken waaraan het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en partijen in de energiesector werken, hebben vooral betrekking op het verbeteren van data-uitwisseling. Maar daar gaat het niet alleen om. Voor tal van andere kwesties zijn ook afspraken nodig, om bijvoorbeeld systemen met elkaar te kunnen laten communiceren, om innovaties op de markt te kunnen brengen, of om te zorgen dat innovaties bijdragen aan een rechtvaardig en betaalbaar energiesysteem. Bovendien hebben de overheid en sectorpartijen nog niet alle relevante data in beeld: de afspraken gaan vooral over slimme-meterdata, terwijl ook afspraken nodig zijn voor het gebruik van data uit bijvoorbeeld warmtepompen, laadpalen, of omvormers van zonnepanelen.
Tegenover de kansen die digitale technologie en data bieden voor de energietransitie, staan zorgen over bijvoorbeeld de zeggenschap van burgers over hun gegevens, de cyberveiligheid van de energievoorziening en de verdeling van lusten en lasten van een datagedreven energiemarkt. In het rapport Stroom van data. Energiedata benutten voor een maatschappelijk verantwoorde energietransitie onderzoekt het Rathenau Instituut hoe data gebruikt kunnen worden voor een duurzame energievoorziening.
Burgers
Het rapport bevat een analyse van de concept-Energiewet en de afspraken voor data-uitwisseling die sectorpartijen zelf al maken. Vier casestudies illustreren welke kwesties opspelen bij het gebruik van data voor de stroomvoorziening. De cases gaan over burgers die zich verenigen om lokaal energie op te wekken en te gebruiken, een virtuele energiecentrale, een platform voor balanshandhaving op het elektriciteitsnet en een platform om overbelasting op het net te voorkomen.
Op basis van literatuurstudie en interviews met experts doet het Rathenau Instituut aanbevelingen aan de overheid en sectorpartijen om hun blik op het gebruik van data te verruimen. Bijvoorbeeld: zie toe op een zorgvuldige uitwerking van de afspraken over data in de nieuwe Energiewet, zorg dat slimme apparaten zoals warmtepompen en thuisbatterijen veilig en interoperabel zijn, bevorder de marktdeelname van energiegemeenschappen en waarborg een eerlijke digitale energietransitie.
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Amsterdam enige Nederlandse stad in top 20 Smart City Index 2024
4 sep om 10:04 uurZürich, Oslo en Canberra voeren de Smart City Index 2024 aan. Amsterdam zakt van 15 naar 18 en is de enige…
Handreiking voor opstellen warmteprogramma
2 aug om 15:38 uurAlle gemeenten leggen uiterlijk eind 2026 in een warmteprogramma vast welke wijken, buurten en dorpskernen voor…
"Slimme digitale regie transformeert openbare ruimte in steden
3 mei om 15:35 uurIn de snel veranderende wereld van verstedelijking en bouwopgaven, is de openbare ruimte van een stad een…
Duurzaamheid dichterbij dankzij AI
11 mrt om 14:25 uurDe digitale transitie en de duurzaamheidstransitie vinden tegelijkertijd plaats. Deze zogenoemde ‘twin…
Energiehubs op bedrijventerreinen zorgen voor forse CO²-reductie
3 nov 2023Uit onderzoek van Royal HanskoningDHV blijkt dat energiehubs kunnen zorgen voor vier tot zes megaton extra CO²-…
Maatregelen tegen vol stroomnet
26 okt 2023De uitbreiding van het elektriciteitsnet kan de vraag naar ruimte op het niet niet bijhouden. Daarom nemen het…
Netcongestie als obstakel voor gebiedsontwikkeling
9 okt 2023Energie was lange tijd vanzelfsprekend, maar het net raakt steeds voller. Netcongestie staat…
Verledding in Nederland gaat langzamer dan verwacht
26 sep 2023Dat ledlampen aanzienlijk minder energie verbruiken dan hun voorgangers is bekend. Toch gaat de zogenaamde…
Reactie toevoegen