Energietransitie vereist betere afspraken over data

maandag 5 september 2022
Digitale technologie en data zijn essentieel voor de energietransitie. Maar de overheid en sectorpartijen hebben nog veel te doen voordat het gebruik van data bijdraagt aan een maatschappelijk verantwoorde energietransitie. Dat concludeert het Rathenau Instituut in het rapport Stroom van data dat vandaag verschijnt.

In de energietransitie spelen data een cruciale rol: geen stroom zonder data. Steeds meer bedrijven, energiegemeenschappen en individuele burgers wekken op tal van plaatsen met behulp van zonnepanelen en windmolens elektriciteit op. ICT maakt deze decentralisering van het elektriciteitssysteem mogelijk. Om vraag en aanbod op het stroomnet in balans te houden, zijn digitale innovaties nodig. Al deze innovaties leveren een stroom van data op.

“Twee van de meest bepalende trends van deze tijd komen samen: de energietransitie en de digitalisering van de samenleving”, aldus Rinie van Est, themacoördinator Digitale samenleving bij het Rathenau Instituut. “De maatschappelijke impact van de kruising van deze trends is groot. Met dit rapport biedt het Rathenau Instituut handvatten om het gesprek in de volle breedte te voeren over wat er nodig is om digitale technologie en data te gebruiken voor een maatschappelijk verantwoorde energietransitie.”

Afspraken nodig

De onderzoekers constateren dat er nog veel werk aan de winkel is. De afspraken waaraan het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en partijen in de energiesector werken, hebben vooral betrekking op het verbeteren van data-uitwisseling. Maar daar gaat het niet alleen om. Voor tal van andere kwesties zijn ook afspraken nodig, om bijvoorbeeld systemen met elkaar te kunnen laten communiceren, om innovaties op de markt te kunnen brengen, of om te zorgen dat innovaties bijdragen aan een rechtvaardig en betaalbaar energiesysteem. Bovendien hebben de overheid en sectorpartijen nog niet alle relevante data in beeld: de afspraken gaan vooral over slimme-meterdata, terwijl ook afspraken nodig zijn voor het gebruik van data uit bijvoorbeeld warmtepompen, laadpalen, of omvormers van zonnepanelen.

Tegenover de kansen die digitale technologie en data bieden voor de energietransitie, staan zorgen over bijvoorbeeld de zeggenschap van burgers over hun gegevens, de cyberveiligheid van de energievoorziening en de verdeling van lusten en lasten van een datagedreven energiemarkt. In het rapport Stroom van data. Energiedata benutten voor een maatschappelijk verantwoorde energietransitie onderzoekt het Rathenau Instituut hoe data gebruikt kunnen worden voor een duurzame energievoorziening.

Burgers

Het rapport bevat een analyse van de concept-Energiewet en de afspraken voor data-uitwisseling die sectorpartijen zelf al maken. Vier casestudies illustreren welke kwesties opspelen bij het gebruik van data voor de stroomvoorziening. De cases gaan over burgers die zich verenigen om lokaal energie op te wekken en te gebruiken, een virtuele energiecentrale, een platform voor balanshandhaving op het elektriciteitsnet en een platform om overbelasting op het net te voorkomen.

Op basis van literatuurstudie en interviews met experts doet het Rathenau Instituut aanbevelingen aan de overheid en sectorpartijen om hun blik op het gebruik van data te verruimen. Bijvoorbeeld: zie toe op een zorgvuldige uitwerking van de afspraken over data in de nieuwe Energiewet, zorg dat slimme apparaten zoals warmtepompen en thuisbatterijen veilig en interoperabel zijn, bevorder de marktdeelname van energiegemeenschappen en waarborg een eerlijke digitale energietransitie.

Lees verder

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Duurzaamheid dichterbij dankzij AI

11 mrt om 14:25 uur

De digitale transitie en de duurzaamheidstransitie vinden tegelijkertijd plaats. Deze zogenoemde ‘twin…

Lees verder
flash_onNieuws

Energiehubs op bedrijventerreinen zorgen voor forse CO²-reductie

3 nov 2023

Uit onderzoek van Royal HanskoningDHV blijkt dat energiehubs kunnen zorgen voor vier tot zes megaton extra CO²-…

Lees verder
flash_onNieuws

Maatregelen tegen vol stroomnet

26 okt 2023

De uitbreiding van het elektriciteitsnet kan de vraag naar ruimte op het niet niet bijhouden. Daarom nemen het…

Lees verder
descriptionArtikel

Netcongestie als obstakel voor gebiedsontwikkeling

9 okt 2023

Energie was lange tijd vanzelfsprekend, maar het net raakt steeds voller. Netcongestie staat…

Lees verder
flash_onNieuws

Verledding in Nederland gaat langzamer dan verwacht

26 sep 2023

Dat ledlampen aanzienlijk minder energie verbruiken dan hun voorgangers is bekend. Toch gaat de zogenaamde…

Lees verder
descriptionArtikel

Hoe digitalisering vervoersarmoede kan vergroten

21 aug 2023

Bepaalde doelgroepen ervaren digitalisering als een drempel. Met EU-financiering werd in de periode 2020 tot en…

Lees verder
descriptionArtikel

DMI ecosysteem: slimmer en efficiënter werken aan urgente opgaven

4 aug 2023

Er is in Nederland heel veel kennis en data beschikbaar die ons kan helpen bij de verschillende opgaven in de…

Lees verder
descriptionArtikel

Energiehub als oplossing voor congestie

7 jul 2023

Congestie op het Energienetwerk kan zowel ingrijpende gevolgen hebben voor de inrichting van nieuwbouwwijken…

Lees verder