Duidelijkheid en dialoog rond mobiliteitsdata is nodig

Data wordt terecht gezien als een zeer belangrijke brandstof voor nieuwe mobiliteit. Uiteindelijk wil iedereen goed onderbouwde beslissingen nemen en data levert de input voor deze beslisinformatie.

Hoe het begon

Vanuit het programma “Beter geïnformeerd op weg” en de gekoppelde routekaart, heeft de Data Top 5 in 2013 het levenslicht gezien. Deze bevatte data die belangrijk is om een volgende stap te kunnen zetten in het (operationeel slimmer) regelen van verkeer en het verstrekken van betere reisinformatie. Dit is dus andere data dan die overheden nodig hebben om te komen tot beleidsbeslissingen, en wordt gezien als voorwaardenscheppend voor slimme mobiliteitsdiensten.

Overheden vinden echter ook dat zij als wegbeheerders, tevens in breder Europees kader, deze data beschikbaar moeten stellen. Bijvoorbeeld omdat zij bepalen welke maximumsnelheid op een wegvak geldt. In het licht van digitalisering klinkt dat logisch en in de afgelopen jaren zijn ook de nodige stappen gezet, maar is er nog geen sprake van volledige invulling.

De roep om data groeit

Tegelijkertijd is de Data Top 5 doorgestoten naar een Data Top 8 en uiteindelijk zelfs een Data Top 15. Met de groei van slimme sensoren voor verkeer - en assetmanagement zullen vast nog meer databronnen van toegevoegde waarde kunnen zijn binnen operationele processen.

Markpartijen zitten ook niet stil en benutten nieuwe inwin- en distributiekanalen om al dan niet via apps diensten te bieden, gebaseerd op de beschikbaarheid van data. Naast C-ITS-diensten gaat het ook om zelfrijdende voertuigen en Mobility as a Service, waaraan grote verwachtingen zijn gekoppeld in relatie tot maatschappelijke baten die deze diensten kunnen brengen. De roep om data – landsdekkend en actueel - is dus groot.

Meer verantwoordelijkheden

Recente brieven aan de Tweede Kamer rondom Smart Mobility Dutch Reality en Data in Mobiliteit, benadrukken het belang van deze data, maar ook dat de data nog niet op orde is. Dat is ook niet vreemd, want de Data Top 15 richt zich op actuele en vaak realtime gegevens ten behoeve van de eerdergenoemde diensten.

De verantwoordelijkheid van de overheid is echter veel groter. De behoefte aan goede data ten behoeve van beleid is voor sommige overheden zo mogelijk veel belangrijker dan deze Data Top 15, die vooral via een indirecte wijze, via mobiliteitsdiensten, bij (kan) dragen aan beleidsdoelstellingen. Om niet te spreken van alle verplichtingen die bijvoorbeeld voortkomen uit de basisregistraties en de Omgevingswet, waar overheden binnenkort ook invulling aan moeten geven.

Vragen bij private partijen

Behalve overheden verzamelen private partijen ook steeds meer data. De Data Top 15 is nog maar een topje van de ijsberg. Niet in de laatste plaats omdat bijvoorbeeld voertuigen zelf steeds meer data verzamelen door het toenemende aantal sensoren in voertuigen en beschikbare connectiviteit. In welke mate zullen en willen dienstenleveranciers gebruikmaken van de publiek verzamelde data, zeker als er in zekere zin wederkerigheid wordt verlangd en zij daarvoor ook iets moeten terugleveren?

Mogen deze partijen dan bijvoorbeeld ook eisen gaan stellen aan de kwaliteit van de data of verliezen ze door wederkerigheid niet juist een concurrentievoordeel? Het roept ook vragen op over waar de verantwoordelijkheid rondom het verzamelen, opschonen, bewerken, fuseren en/of verrijken van de data en het op orde brengen van de metadata ligt.

Dialoog opstarten

Zoals de brief Data in Mobiliteit ook onderkent, is de rolverdeling aan het veranderen. Zolang de verwachtingen tussen de diverse stakeholders en het perspectief op de lange termijn onduidelijk zijn, blijft het de vraag wie welke verantwoordelijkheid of rol kan of moet pakken en blijft het ook lastig om effectieve businesscases te ontwikkelen. Hierdoor worden de kansen van digitalisering maar beperkt benut.

Voordat we een ecosysteem in het leven kunnen roepen waarin de stakeholders op dit vlak kunnen samenwerken, moet er nog heel wat gebeuren. Dat begint met het aangaan van de dialoog om de wederzijdse verwachtingen duidelijk te maken met betrekking tot de rollen en verantwoordelijkheden. Met de rondetafel Governance of Data, die Biind organiseert op 27 november, willen we met diverse stakeholders een eerste stap in de goede richting zetten.

Een groep van tien vakinhoudelijke experts uit zowel de publieke als de private sector gaat daarom met elkaar in gesprek op 27 november, tijdens de rondetafel Governance of Data in Houten. Dit gesprek wordt door Biind georganiseerd. En er is nog ruimte aan tafel. Wilt u meepraten? Stuur dan voor 20 november een mail naar redactie@biind.nl met een korte motivatie. De redactie en Luc Wismans beoordelen vervolgens of je mee kunt praten en brengen je hiervan op de hoogte.

Smart Mobility-special

Dit artikel verschijnt volgende week donderdag 21 november in Biind Magazine 5, de special Smart Mobility. In dit magazine verschijnt ook een onder meer een interview met Wouter Quite en Caspar de Jonge van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Zij gaan in op de digitaliseringsstrategie van de overheid en de governance of data. Wouter Quite neemt ook deel aan het rondetafelgesprek. Je ontvangt het magazine volgende week via onze wekelijkse nieuwsbrief.