De rijksoverheid heeft de Ontwerp-Nota Ruimte gepubliceerd, de langetermijnvisie voor de inrichting van Nederland richting 2050, met een doorkijk naar 2100. Het document vervangt de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) uit 2020 en vormt de basis voor keuzes die provincies, gemeenten en waterschappen de komende jaren moeten maken.
Ontwerp Nota Ruimte: veel aandacht voor gezondheid

Foto: Shutterstock
De Nota gaat uit van vier hoofdthema’s: Water en bodem, Landbouw en natuur, Economie en energie en Wonen, werken en bereikbaarheid.
Water en bodem sturend
De Nota stelt dat water en bodem leidend moeten zijn bij ruimtelijke keuzes. Dat betekent dat de draagkracht van bodem en watersystemen de randvoorwaarden bepalen voor andere functies, zoals woningbouw of landbouw.
Concreet gaat het om:
- bescherming en herstel van drinkwatergebieden;
- maatregelen tegen bodemdaling en verdroging;
- ruimte voor rivieren en versterking van dijken;
- vasthouden en bergen van water op regionaal niveau om beter om te gaan met extreme neerslag en droogte.
Zo wil het kabinet een adaptief watersysteem opbouwen dat bestand is tegen de gevolgen van klimaatverandering.
Landbouw en natuur in balans
Ook landbouw en natuur krijgen een centrale plek. De Nota stelt dat biodiversiteit en natuurgebieden versterkt en verbonden moeten worden. Tegelijkertijd blijft landbouwgrond belangrijk, maar met de nadruk op duurzamer gebruik en combinaties met andere functies.
In gebieden waar meerdere opgaven samenkomen – zoals stikstofreductie, wateropgaven en natuurontwikkeling – vraagt het Rijk om integrale afwegingen in plaats van sectorale besluiten.
Meervoudig ruimtegebruik
Een terugkerend uitgangspunt in de Nota is het meervoudig benutten van ruimte. Dat betekent dat functies waar mogelijk worden gecombineerd. Voorbeelden zijn natuurontwikkeling die ook waterberging mogelijk maakt, of energie-infrastructuur die landschappelijk wordt ingepast.
Gezonde leefomgeving
De Nota benadrukt dat een gezonde leefomgeving een basisvoorwaarde is. Luchtkwaliteit, geluid, groen en toegankelijkheid tot voorzieningen spelen daarbij een rol. Nieuwe woon- en werklocaties moeten zo worden ontwikkeld dat ze bijdragen aan gezondheid en klimaatbestendigheid.
Regionale verschillen
Onder het motto “elke regio telt” wordt rekening gehouden met de verschillen in landschap, bodem en cultuurhistorie. Regio’s krijgen de ruimte om eigen kenmerken centraal te stellen bij de toepassing van de nationale kaders.
Inspraak en vervolg
De Ontwerp-Nota Ruimte ligt ter inzage. Overheden, organisaties en burgers kunnen in deze periode zienswijzen indienen. Na verwerking van de reacties stelt het kabinet de definitieve Nota vast, die richtinggevend zal zijn voor de ruimtelijke inrichting van Nederland in de komende decennia.
Meest gelezen
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Samenwerking in de wijk verlaagt zorgkosten
In buurten waar verschillende partijen samenwerken om sportdeelname te stimuleren, dalen de zorgkosten…
College Rijksbouwmeester en Rijksadviseurs presenteert nieuwe agenda: Gedeelde grond
Het College van Rijksadviseurs (CRa) presenteert een ambitieuze agenda voor 2025-2029 onder de titel “Gedeelde…
Nieuwe tool RIVM en TNO geeft inzicht in hoe gezond leefomgeving is
Het RIVM maakte met TNO een instrument om meer inzicht te krijgen in hoe gezond de leefomgeving is. De tool is…
Waardenmodel Arnhem verbindt beleid, uitvoering en vakinhoud
De ambitie om zo integraal mogelijk te werken, maar een organisatie die nog vrij sectoraal is ingericht. Tel…
Groene metamorfose Parijs onder de loep
Parijs ondergaat in hoog tempo een groene transformatie. Deze opmerkelijke verandering was voor scape magazine…
6 relevante voorwaarden voor complexe gebiedsontwikkelingen
In een nieuwe publicatie ontdek je een concrete en bewezen werkwijze voor een succesvolle samenwerking…
Wat kunnen we leren van de Friese bloeizones?
In Friesland staan gezonde leefomgevingen al enkele jaren op de agenda. Dat komt…
Pleidooi voor feminiene kwaliteiten in gebiedsontwikkeling
Co Verdaas, hoogleraar Gebiedsontwikkeling (TU Delft) en Deltacommissaris, pleit voor meer feminiene…