Toegankelijkheid in Nederland nog steeds matig

woensdag 9 juni 2021
timer 3 min
Toegankelijkheid in Nederland nog steeds matig

Mensen met een lichamelijke beperking participeren minder in het publieke leven, dan mensen zonder lichamelijke beperking. Ze ervaren ook minder mogelijkheden om hun leven in te richten zoals zij dat zelf willen. Van een samenleving waaraan iedereen ‘op voet van gelijkheid’ kan deelnemen, is dan ook nog geen sprake, blijkt uit een publicatie van het SCP.

En dat terwijl Nederland zich al sinds 2016 heeft gecommiteerd aan het VN-verdrag Handicap. 

De oorzaken liggen niet alleen in de fysieke toegankelijkheid van publieke plekken, maar ook in vooroordelen en de manier waarop mensen behandeld worden. Verder spelen hulpmiddelen en financiële middelen een belangrijke rol. Hier ligt niet alleen een taak voor de (lokale) overheid en publieke organisaties, maar ook voor bedrijfsleven, verenigingen en de samenleving als geheel. Dit blijkt uit de SCP-publicatie Lang niet toegankelijk. Ervaringen van Nederlanders met een lichamelijke beperking als spiegel van de samenleving.

Meer dan een fysieke opdracht

Terwijl supermarkten, overheidsgebouwen en online plekken vaak praktisch goed toegankelijk zijn, zijn sportclubs, horecagelegenheden en kleinere winkels dat vaak niet, onder andere doordat ze te krap zijn en weinig gericht op toegankelijkheid. Ook de openbare ruimte is niet goed toegankelijk omdat wisselende obstakels zorgen voor onvoorspelbaarheid en (een gevoel van) onveiligheid. Vooral in binnensteden zijn stoepen en pleinen moeilijk begaanbaar door historische bestrating en drukte. Naast fysieke barrières, zijn ook mensen van cruciale betekenis voor toegankelijke plekken.

Onbewuste uitsluiting

Vooral in de openbare ruimte of horecagelegenheden worden mensen met een lichamelijke beperking regelmatig onprettig behandeld. Dit kan gaan om starende blikken, ongeduld, respectloze opmerkingen of vragen en zelfs schelden. Deze vormen van uitsluiting lijken vaak onbedoeld en voort te komen uit vooroordelen en ongemak. Ook van medewerkers, bijvoorbeeld van winkels, theaters en sportscholen, is de bejegening niet altijd plezierig of correct. Geïnterviewden geven aan dat ze genegeerd worden, neerbuigend worden toegesproken of weinig bereidheid ervaren tot het doen van aanpassingen. Hier speelt weinig bewustzijn van het recht op gelijkwaardige deelname een rol.

Grote sociale gevolgen

Op het oog kleine hindernissen hebben vaak grote sociale gevolgen bij het bezoek aan plekken. Het beperkte aantal rolstoelplaatsen in theaters bijvoorbeeld, betekent niet alleen vroeg boeken, maar vaak ook dat bezoekers niet bij hun gezelschap kunnen zitten. Bovendien betekent slechte toegankelijkheid dat de beperking meer opvalt en dat mensen afhankelijk zijn van anderen voor hulp, wat de persoon met de beperking in een ongelijkwaardige positie brengt. Als gevolg van ontoegankelijkheid verrichten mensen met

een lichamelijke beperking veel extra werk, om activiteiten voor te bereiden en te ondernemen. Ook verrichten ze veel emotioneel werk. Het wegnemen van vooroordelen, incasseren van uitsluiting en het opkomen voor jezelf kost energie en gaat gepaard met gevoelens van frustratie en ongelijkwaardigheid.

Ligt het VN-verdrag Handicap op koers?

Sinds het VN-verdrag Handicap van kracht werd, kwam er meer aandacht voor toegankelijkheid en werden ervaringsdeskundigen vaker betrokken. Of de toegankelijkheid van het publieke leven hierdoor verbeterde valt nog niet te zeggen. Daadwerkelijke verbeteringen in toegankelijkheid stranden echter nog vaak. Hierbij speelt mee dat het beleid vrijblijvend is en dat goed zicht op concrete aspecten van toegankelijkheid ontbreekt. Ook zijn er ontwikkelingen die negatief kunnen uitpakken, zoals het autoluw maken van binnensteden en de opkomst van deelscooters.

Gelijkwaardige deelname is daarbij niet alleen afhankelijk bij de toegankelijkheid van publieke plekken. Veel deelnemers hebben weinig financiële middelen, omdat zij weinig inkomsten hebben en extra kosten maken. Ook het lang wachten op, of niet verkrijgen van passende hulp- en vervoersmiddelen vormen belemmeringen. Het contact met uitvoeringsorganisaties bij het aanvragen van hulpmiddelen, aanpassingen en uitkeringen, ervaren geïnterviewden als zeer moeizaam.

Lees het rapport

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Van trend naar volwassen beweging

16 jan 2023 timer3 min
Voor ecologen zijn het drukke tijden. Steeds vaker worden ze betrokken bij projecten in de fysieke leefomgeving.…
Lees verder
descriptionArtikel

'Bouw in de Buurt', wat zijn de toekomstplannen?

1 nov 2022 timer3 min
De bouw van nieuwe woningen wordt door het College van Rijksadviseurs gezien als een handvat voor maatschappelijke…
Lees verder
descriptionArtikel

Op zoek naar een rechtvaardige stad

7 sep 2022
Het thema van de rechtvaardige stad leeft in Nederland; menig discussie over stedelijke ontwikkeling staat in het…
Lees verder
Scooters op oprit
person_outlineBlog

Samenwerken aan een toegankelijke openbare ruimte

3 aug 2022
Om tot daadwerkelijke toegankelijkheid te komen, zou vanaf het allereerste moment van het ontwerp van de openbare…
Lees verder
Inlusief vervoer
filter_listLongread

Samenwerken aan een inclusief mobiliteitssysteem

11 mei 2022
Ongeveer 2 miljoen mensen in Nederland hebben een fysieke of mentale beperking. Deze mensen krijgen niet altijd de…
Lees verder
Autobezit
filter_listLongread

Ook sociale bereikbaarheid kun je in kaart brengen

4 mei 2022
Hoe sociale aspecten een nieuw licht werpen op bereikbaarheid.
Lees verder
Rollator
descriptionArtikel

We moeten meer verlangen van onze woonomgeving om het inclusief te maken

8 apr 2022
Nu we de Covid-pandemie in Nederland langzaam verlaten vroeg ik mij af hoe we onze steden zouden intekenen als we…
Lees verder
Vondelpark
filter_listLongread

We willen allemaal meedoen, toch?

6 apr 2022
Ambities op het gebied van een inclusieve leefomgeving zijn er volop, maar waarom gaat het dan toch vaak fout in…
Lees verder