Tijdens de eerste Natuurinclusief Manifestatie ondertekenden 54 bedrijven, NGO’s en maatschappelijke initiatieven het manifest groen wonen, bewegen, spelen en ontmoeten in 13.000 buurten. De bijeenkomst vond plaats op woensdag 10 december 2025 en eindigde met de symbolische overhandiging van het manifest aan een Brabantse baby als vertegenwoordiger van de nieuwe generatie.
Natuurinclusief Manifestatie brengt 54 partijen samen voor groen wonen en leven
©Ruben May
De ondertekenaars benadrukten dat groen de basis moet zijn voor gezondheid, ontmoeting, biodiversiteit en klimaatbestendigheid. Het manifest komt voort uit collectief natuurinclusief (domein gezondheid) en is ontwikkeld met input van experts van gemeenten, Staatsbosbeheer en de GGD
Groen is voorwaarde voor gezondheid
Uit onderzoek van Natuur & Milieu en Sweco blijkt dat in de 30 grootste gemeenten meer dan de helft van de buurten versteend is. Vaak gaat het om minder dan 75 m² openbaar groen per woning, of het ontbreken van een aaneengesloten groengebied van minstens één hectare. Nederland telt 13.000 buurten: een kans om gezondheid en natuur structureel dichter bij mensen te brengen. Dit is nodig, want 29 procent van de gezondheidsverschillen tussen hoog- en laagopgeleiden wordt bepaald door de leefomgeving. Renske Visscher, domeinleider gezondheid bij collectief natuurinclusief: “Meer groen in de leefomgeving levert aantoonbare gezondheidswinst op. Contact met natuur verlaagt stress, angst en depressie, verbetert concentratie en slaapkwaliteit en stimuleert beweging en ontmoeting. Groen beschermt bovendien tegen hitte, luchtvervuiling en geluid.”
Gezondheids- en klimaatwinst van groene buurten
Met hun handtekening onderstrepen de ondertekenaars het belang van de groene transitie van buurten en leveren zij hieraan een bijdrage vanuit eigen expertise. Het gaat daarbij niet alleen om meer groen, maar vooral om beter groen: toegankelijk, divers en aantrekkelijk ingericht. Groen dat uitnodigt tot spelen, bewegen, ontmoeten en tot rust komen. Onno Dwars, CEO van Ballast Nedam Development: “Wanneer we natuurinclusiviteit vanaf het ontwerp centraal zetten, verandert gebiedsontwikkeling van een kostenpost naar het toevoegen van waarde. Groene, gezonde buurten leveren winst op voor gezondheid, biodiversiteit én klimaat.”
Gezonde buurten om te spelen
Ook Mascha van Werven, directeur-bestuurder van Jantje Beton, benadrukt de waarde van groene buurten: “In ons gezonde buurten programma zien we dat groen in combinatie met spelen en bewegen een gouden combinatie is. De positieve gezondheidseffecten van spelen en bewegen komen samen met de effecten van groen, zoals verkoeling, waterberging en ontspanning. Gezonde buurten brengt mensen en natuur samen.”
54 koplopers versnellen transitie
Collectief Natuurinclusief maakte bekend dat voorafgaand aan de kick-off 54 organisaties het manifest tekenden en dat meer organisaties zich kunnen aansluiten. Met hun schaal, expertise en voorbeeldrol dragen zij bij aan de ambitie om 13.000 groene en gezonde buurten te realiseren:
1. Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel
2. Bureau RIS
3. Nature Desks
4. Outdoor Office Day
5. IVN Natuureducatie
6. Blue Zone Foundation
7. Bac2Nature
8. Groene Gehandicaptenzorg
9. NL Adviseurs
10. De Beweegalliantie
11. Werkgroep Biodiversiteit De Bilt
12. Stichting Wandelnet
13. Natuur en Milieu
14. Groene GGZ
15. Nature for Health
16. Stichting Steenbreek
17. KAMG
18. Sport Drenthe
19. Friese Milieu Federatie
20. Koninklijke Vereniging van Hoveniers en Groenvoorzieners
21. Fitgaaf!
22. Seven Waves
23. IPC Groene Ruimte
24. Stichting Struikroven
25. Natuurcentrum Arnhem
26. De Gezonde Stad
27. Groen Arnhem
28. Gezonde Buurten
29. De Duurzame Verpleegkundige
30. Arts en leefstijl
31. De Groene Zorgalliantie
32. Het Leefstijlroer
33. Landschappen NL
34. Bewonerscollectief Kerkellanden groent
35. Van Gogh Nationaal Park
36. Soorten NL
37. JOGG
38. Ballast Nedam Development
39. Gemeenten voor Duurzame Ontwikkeling
40. VSKBN
41. Natuurlijk te gast in de Achterhoek
42. Gezonde Generatie
43. SDG Nederland
44. Jantje Beton
45. Triplee
46. Heijmans
47. Zorg in de tuin
48. Team Milieu & Gezondheid, GGD Groningen
49. Natuurvereniging KNNV
50. Vereniging Eigen Huis
51. Yuverta
52. Vereniging Eigen Huis
53. Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging
54. Gemeente Leidschendam Voorburg
Over het manifest
Het manifest is hier te downloaden en beschrijft zes leidende principes voor natuurinclusieve buurten, van natuurinclusief ontwerpen tot ruimte voor ontmoeting, biodiversiteit en gezondheid. Het nodigt bedrijven, overheden en organisaties uit om samen te werken aan buurten waarin mens en natuur floreren. Het manifest geeft achtergrond bij zes oplossingsrichtingen om te komen tot 13.000 groene gezonde buurten:
- bundelen van geldstromen in de wijk
- inzetten op multidisciplinaire buurtcoalities bij fysieke ingrepen
- inzicht in drijfveren en motivatie in de wijk
- ruimte voor buurtcommunities die werken aan groene buurten
- normaliseren van een gezonde woon- en werkomgeving
- bundelen van krachten tot een brede beweging in de samenleving
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Een gezonde leefomgeving begint bij de bodem
De samenstelling en kwaliteit van de bodem zijn bepalend voor een gezonde leefomgeving. In een nieuwbouwproject…
Onderzoek Haagse Hogeschool naar gezonde inrichting fysieke leefomgeving
In kwetsbare wijken lopen gezondheidsproblemen vaker op — mede door een fysieke leefomgeving die niet uitnodigt…
Onderzoek naar gezonde leefomgeving in Cartesius Utrecht
In de wijk Cartesius, die is ontwikkeld op basis van de blue zone-principes, start binnenkort een 4-jarig…
Veerkrachtige wijken voor verbonden gemeenschappen en een veranderend klimaat
De TU Delft pleit voor een herziening van hoe wijken worden ontworpen. In een tijd van toenemende…
Binnen een jaar resultaat: Gezonde Buurten werkt in Terneuzen
Wat doe je met een potje geld voor een gezondere en groenere buurt? In Lievenspolder-West in Terneuzen werd…
Jaarlijkse Michel Poulain Award is ode aan gezonde leefomgeving
Als bijzondere erkenning voor projecten die bijdragen aan een gezondere leefomgeving in Nederland wordt…
Floor Milikowski: 'Een buurt is meer dan een verzameling woningen'.
Tijdens het symposium Gezonde Buurten op 6 november in Apeldoorn is geograaf en schrijver Floor Milikowski een…
Bodemgezondheidsindex helpt Amsterdam bij gezondere gebiedsinrichting
De bodem is een cruciaal element voor het functioneren van ecosystemen. Ook in urbane gebieden in relatie tot…