Natuurinclusief Manifestatie brengt 54 partijen samen voor groen wonen en leven

©Ruben May

Tijdens de eerste Natuurinclusief Manifestatie ondertekenden 54 bedrijven, NGO’s en maatschappelijke initiatieven het manifest groen wonen, bewegen, spelen en ontmoeten in 13.000 buurten. De bijeenkomst vond plaats op woensdag 10 december 2025 en eindigde met de symbolische overhandiging van het manifest aan een Brabantse baby als vertegenwoordiger van de nieuwe generatie.

De ondertekenaars benadrukten dat groen de basis moet zijn voor gezondheid, ontmoeting, biodiversiteit en klimaatbestendigheid. Het manifest komt voort uit collectief natuurinclusief (domein gezondheid) en is ontwikkeld met input van experts van gemeenten, Staatsbosbeheer en de GGD

Groen is voorwaarde voor gezondheid

Uit onderzoek van Natuur & Milieu en Sweco blijkt dat in de 30 grootste gemeenten meer dan de helft van de buurten versteend is. Vaak gaat het om minder dan 75 m² openbaar groen per woning, of het ontbreken van een aaneengesloten groengebied van minstens één hectare. Nederland telt 13.000 buurten: een kans om gezondheid en natuur structureel dichter bij mensen te brengen. Dit is nodig, want 29 procent van de gezondheidsverschillen tussen hoog- en laagopgeleiden wordt bepaald door de leefomgeving. Renske Visscher, domeinleider gezondheid bij collectief natuurinclusief: “Meer groen in de leefomgeving levert aantoonbare gezondheidswinst op. Contact met natuur verlaagt stress, angst en depressie, verbetert concentratie en slaapkwaliteit en stimuleert beweging en ontmoeting. Groen beschermt bovendien tegen hitte, luchtvervuiling en geluid.”

Gezondheids- en klimaatwinst van groene buurten

Met hun handtekening onderstrepen de ondertekenaars het belang van de groene transitie van buurten en leveren zij hieraan een bijdrage vanuit eigen expertise. Het gaat daarbij niet alleen om meer groen, maar vooral om beter groen: toegankelijk, divers en aantrekkelijk ingericht. Groen dat uitnodigt tot spelen, bewegen, ontmoeten en tot rust komen. Onno Dwars, CEO van Ballast Nedam Development: “Wanneer we natuurinclusiviteit vanaf het ontwerp centraal zetten, verandert gebiedsontwikkeling van een kostenpost naar het toevoegen van waarde. Groene, gezonde buurten leveren winst op voor gezondheid, biodiversiteit én klimaat.”

Gezonde buurten om te spelen

Ook Mascha van Werven, directeur-bestuurder van Jantje Beton, benadrukt de waarde van groene buurten: “In ons gezonde buurten programma zien we dat groen in combinatie met spelen en bewegen een gouden combinatie is. De positieve gezondheidseffecten van spelen en bewegen komen samen met de effecten van groen, zoals verkoeling, waterberging en ontspanning. Gezonde buurten brengt mensen en natuur samen.”

54 koplopers versnellen transitie

Collectief Natuurinclusief maakte bekend dat voorafgaand aan de kick-off 54 organisaties het manifest tekenden en dat meer organisaties zich kunnen aansluiten. Met hun schaal, expertise en voorbeeldrol dragen zij bij aan de ambitie om 13.000 groene en gezonde buurten te realiseren:

1. Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel

2. Bureau RIS

3. Nature Desks

4. Outdoor Office Day

5. IVN Natuureducatie

6. Blue Zone Foundation

7. Bac2Nature

8. Groene Gehandicaptenzorg

9. NL Adviseurs

10. De Beweegalliantie 

11. Werkgroep Biodiversiteit De Bilt 

12. Stichting Wandelnet

13. Natuur en Milieu

14. Groene GGZ

15. Nature for Health

16. Stichting Steenbreek

17. KAMG

18. Sport Drenthe

19. Friese Milieu Federatie

20. Koninklijke Vereniging van Hoveniers en Groenvoorzieners

21. Fitgaaf!

22. Seven Waves

23. IPC Groene Ruimte

24. Stichting Struikroven

25. Natuurcentrum Arnhem 

26. De Gezonde Stad

27. Groen Arnhem

28. Gezonde Buurten 

29. De Duurzame Verpleegkundige

30. Arts en leefstijl 

31. De Groene Zorgalliantie 

32. Het Leefstijlroer

33. Landschappen NL

34. Bewonerscollectief Kerkellanden groent 

35. Van Gogh Nationaal Park

36. Soorten NL

37. JOGG

38. Ballast Nedam Development 

39. Gemeenten voor Duurzame Ontwikkeling

40. VSKBN 

41. Natuurlijk te gast in de Achterhoek 

42. Gezonde Generatie

43. SDG Nederland

44. Jantje Beton

45. Triplee

46. Heijmans

47. Zorg in de tuin

48. Team Milieu & Gezondheid, GGD Groningen

49. Natuurvereniging KNNV

50. Vereniging Eigen Huis

51. Yuverta

52. Vereniging Eigen Huis

53. Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

54. Gemeente Leidschendam Voorburg

Over het manifest

Het manifest is hier te downloaden en beschrijft zes leidende principes voor natuurinclusieve buurten, van natuurinclusief ontwerpen tot ruimte voor ontmoeting, biodiversiteit en gezondheid. Het nodigt bedrijven, overheden en organisaties uit om samen te werken aan buurten waarin mens en natuur floreren. Het manifest geeft achtergrond bij zes oplossingsrichtingen om te komen tot 13.000 groene gezonde buurten:

  • bundelen van geldstromen in de wijk
  • inzetten op multidisciplinaire buurtcoalities bij fysieke ingrepen
  • inzicht in drijfveren en motivatie in de wijk
  • ruimte voor buurtcommunities die werken aan groene buurten
  • normaliseren van een gezonde woon- en werkomgeving
  • bundelen van krachten tot een brede beweging in de samenleving

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Een gezonde leefomgeving begint bij de bodem

De samenstelling en kwaliteit van de bodem zijn bepalend voor een gezonde leefomgeving. In een nieuwbouwproject…

Lees verder
descriptionArtikel

Onderzoek Haagse Hogeschool naar gezonde inrichting fysieke leefomgeving

In kwetsbare wijken lopen gezondheidsproblemen vaker op — mede door een fysieke leefomgeving die niet uitnodigt…

Lees verder
descriptionArtikel

Onderzoek naar gezonde leefomgeving in Cartesius Utrecht

In de wijk Cartesius, die is ontwikkeld op basis van de blue zone-principes, start binnenkort een 4-jarig…

Lees verder
descriptionArtikel

Veerkrachtige wijken voor verbonden gemeenschappen en een veranderend klimaat

De TU Delft pleit voor een herziening van hoe wijken worden ontworpen. In een tijd van toenemende…

Lees verder
descriptionArtikel

Binnen een jaar resultaat: Gezonde Buurten werkt in Terneuzen

Wat doe je met een potje geld voor een gezondere en groenere buurt? In Lievenspolder-West in Terneuzen werd…

Lees verder
descriptionArtikel

Jaarlijkse Michel Poulain Award is ode aan gezonde leefomgeving

Als bijzondere erkenning voor projecten die bijdragen aan een gezondere leefomgeving in Nederland wordt…

Lees verder
descriptionArtikel

Floor Milikowski: 'Een buurt is meer dan een verzameling woningen'.

Tijdens het symposium Gezonde Buurten op 6 november in Apeldoorn is geograaf en schrijver Floor Milikowski een…

Lees verder
descriptionArtikel

Bodemgezondheidsindex helpt Amsterdam bij gezondere gebiedsinrichting

De bodem is een cruciaal element voor het functioneren van ecosystemen. Ook in urbane gebieden in relatie tot…

Lees verder