Hyperlokale metingen als hulpmiddel tegen overlast

Op de grens van Delft en Rijswijk staat het ROC Mondriaan, een school met ongeveer vierduizend studenten en medewerkers. De school grenst aan de wijk Vrijenban met zo’n 1.400 inwoners. Dit brengt spanningen met zich mee. Gemeente Rijswijk bracht deze casus in voor het Nationaal Smart City Living Lab. De onderzoeksvraag is of overlast meetbaar is.

Snoeproute

Het doel van de gemeente met het gezamenlijk initiatief was drieledig: verminder de overlast, criminaliteit en zwerfafval, verbeter de relatie tussen de school, omwonenden en gemeente en een bijdrage aan de profilering van de gemeente. Participatie stond hierin centraal. Door middel van een klankbordgroep met inwoners kwamen er namelijk interessante gegevens naar boven.

Zo werd gauw duidelijk dat de meeste overlast plaatsvond op de ‘snoeproute’, zo genoemd omdat scholieren van de ROC Mondriaan in hun pauze naar de nabijgelegen fastfoodketens liepen. De vuilnisbakken op deze route kwamen regelmatig vol te zitten, waardoor veel verpakking over straat zwierven. Inwoners vonden ook dat er meer lawaai was en voelden zich soms geïntimideerd door de groepen die door de wijk liepen.

Minder verpakking

Door de plaatsing van Lichtmast Sensorhotels (LSH) op die route en rondom de school kon gemeten worden op welke uren de waardes in geluid en luchtverontreiniging hoger waren. De oplossing voor de overlast van zwerfvuil op de snoeproute werd vanuit sociaal oogpunt benaderd. KFC was als enige betrokken horeca bereid om mee te werken. In overleg met de fastfoodketen werd de verpakking van het eten verminderd. Doosjes werden zakjes met als resultaat minder vulling van de vuilnisbakken en minder zwerfvuil. Daarnaast heeft de gemeente Rijswijk op strategische plekken extra vuilnisbakken geplaatst. Ook hebben de inwoners zelf een schoonmaakactie in de hele wijk ondernomen.

Wat betreft geluidsoverlast bleek uit de metingen dat er geen extra lawaai werd gemaakt door de groepen studenten. Het ging dus vooral om de soort lawaai. Om de jeugd aan te spreken zijn er trainingen gevolgd waarin men geleerd werd hoe het beste resultaat bereikt kon worden.

Grote interventie: hoofdingang ROC Mondriaan twee weken dicht 

Andere locaties waarop met LSH’s rondom de school werd gemeten waren bij de toegang tot het schoolplein en bij verkeerslichten nabij de tramhalte om over te kunnen steken naar de school. Als interventie is de hoofdingang van de school twee weken gesloten geweest. Voetgangers, fietsers en brommers moesten via de Delft-kant de school betreden en verlaten. Dit zorgde voor veel rust voor omwonenden aan de Rijswijk-kant. 

Daarnaast bleek dat een deel van de verkeerslichten onnodig op rood stond, met een hogere NO2- en fijnstofwaarde als gevolg (zie grafiek). Het verkeer vanuit Delft kan in de loop van 2019 vaker gewoon doorrijden.

Er is ook gekeken naar fijnstof in de hele wijk. Hieruit blijkt dat in de wijk vlakbij de school vaker hogere metingen van fijnstof zijn dan in het relatief rustige deel van de wijk.

In bovenstaande grafiek zijn de waardes weergegeven van de unit in het drukkere deel van wijk en deze zijn vergeleken met de meetwaardes in het rustigere deel. Hier is uit op te maken dat in het drukkere deel de dagwaardes bijna altijd hoger liggen, met als uitschieter 80% hoger. 

Positieve ervaring

De gemeente Rijswijk en de inwoners hebben de deelname aan het programma Nationaal Smart City Living Lab positief gewaardeerd. Er zijn veel leerpunten uit het programma gekomen en ook veel vervolgactiviteiten. Dat is alleen mogelijk geweest dankzij de betrokkenheid van de inwoners, ROC Mondriaan, KFC en de gemeente.

Elke gemeente kan deelnemen aan het programma Nationaal Smart City Living Lab. Kijk hiervoor op www.slimstestad.nl of mail hans@slimstestad.nl o.v.v. ‘Deelname living lab’.