Medegebruik lichtmast: de gevolgen voor de organisatie

De slimme stad krijgt steeds meer vorm. De kans dat de lichtmast daar een rol in gaat krijgen is groot. Dat heeft technische en organisatorische gevolgen. Het rapport Dans om de Paal gaat in op dat laatste aspect van medegebruik van de lichtmast.

“Het rapport is een vervolg op de technische kant van het verhaal, dat in het rapport Medegebruik van de Lichtmast staat beschreven”, vertelt Hans Nouwens. Hij is voorzitter van de werkgroep Smart Lighting van stichting OVLNL, brancheorganisatie voor de openbare verlichting en opdrachtgever van het rapport. “Bij het schrijven van dat eerste rapport kwamen we erachter dat het organisatorische aspect een belangrijk punt was bij het medegebruik van de lichtmast. Er komen allerlei zaken van andere afdelingen bij kijken waar de ovl-manager normaal gesproken niet mee te maken krijgt en waar hij zich best wel zorgen over zou kunnen maken zoals de laadinfra voor elektrisch aangedreven voertuigen, datacommunicatie met 5G zenders en sensoren voor allerlei zaken op het gebied van milieu en veiligheid. Het doel van dit nieuwe rapport is inzicht te verschaffen in de organisatorische kant van het medegebruik van de lichtmast .”

Het maken van het rapport Dans om de Paal nam meer dan een jaar in beslag. “Het heeft inderdaad lang geduurd”, vindt Nouwens. “Het is een onderschat onderwerp. Er wordt makkelijk gedacht dat ovl makkelijk in te zetten is voor de smart city. Ik ben bevestigd in het vermoeden dat het een taai onderwerp is. Zien wat er allemaal gebeurt in een organisatie, hoeveel partijen betrokken zijn bij besluitvorming, wat er nog niet geregeld is, dat werd bij het opstellen steeds duidelijker. Je hebt te maken met ketencomplexiteit, de besluitvorming ligt niet bij één persoon, maar bij een groep mensen. En dat is een nieuw ecosysteem wat nog niet gewend is om samen te werken. Bovendien is het startpunt van een vraag elke keer verschillend. De wens voor medegebruik van een lichtmast kan vanuit allerlei verschillende afdelingen komen, en ook van buiten de eigen organisatie.”

Een van de conclusies uit Dans om de Paal is dat digitalisering een specialisme is net als de openbare verlichting. “ Binnen een gemeenten zijn er steeds meer objecten die een digitale component krijgen zoals pompen, bruggen, laadpalen, etc. De kantoorautomatisering is geregeld maar de industriële automatisering veel minder. Dat is een nieuw specialisme aan het worden binnen de gemeente. Ook de lichtmast krijgt steeds meer digitale componenten. De verlichting wordt slimmer, schouwen kan tegenwoordig gewoon vanachter je bureau. Het is zaak voor de ovl-manager om kennis op te doen van digitalisering. Bovendien moet je vooruitkijken, bij alles wat je doet rekening houden met de toekomst.”

Daar zit ook voor de ovl-manager de moeilijkheid. Het is nooit duidelijk wat de toekomst in petto heeft, welke (technische) ontwikkelingen zich zullen aandienen terwijl de openbare verlichting voor periodes van 25 tot 40 jaar wordt aangeschaft. Nouwens: “Je ziet wel dat veel beheerders ervoor kiezen om de Zhaga-connector in de armaturen te doen (een connector die interoperabiliteit mogelijk maakt tussen alle (led- en sensor)modules die hierop zijn aangesloten, red.). een soort van no-regret maatregel. Het naderhand toevoegen is veel duurder. Verder is de algemene opvatting dat de verantwoordelijkheid van de ovl-manager alleen de openbare verlichting betreft. . De kans is groot dat er een nieuwe afdeling ontstaat die de regie houdt op alle wensen rond de slimme stad toepassingen en die de verschillende stakeholders bij elkaar brengt. De afdeling Digitale Zaken, zeg maar.”

Voor de realisatie van het rapport werd de samenwerking gezocht met Branchevereniging ICT en Telecommunicatie Grootgebruikers (BTG). “De kans dat de lichtmast een rol gaat spelen bij 5G is groot”, weet Nouwens. “De leden van OVLNL en BTG zijn twee compleet verschillende werelden die hier met elkaar in aanraking komen. De technologische ontwikkeling van armaturen en lichtmasten gaat bijvoorbeeld veel langzamer dan de ontwikkelingen in de telecombranche. Daar kent de service level agreement dan ook veel hogere eisen. Een ovl-manager kan een kapotte lichtmast rustig een paar dagen later pas laten repareren. Als een 5G zender uitvalt, moet dat meteen gemaakt worden. Wat dat betreft komt er veel op de beheerder af.” Ook op dit vlak zal de ovl-beheerder moeten zorgen dat zijn kennis up to date blijft. Bijvoorbeeld om bij storingen in te kunnen schatten wat de oorzaak is en wie er ingeschakeld moet worden om de storing te verhelpen. Zelfs als deze werkzaamheden worden uitbesteed, dient hij daar rekening mee te houden. Kortom, het is een dynamische periode voor de ovl-manager.”