'Smart city is simpel: leave nobody behind'

Politiek, overheden, bedrijven, burgers; iedereen is bezig met smart city, met wekelijks media-aandacht voor projecten die iets met data of slimme systemen doen. Toch is smart city meer dan dat. "Smart city wijst op de mensen in de stad, niet op de technologie erachter," aldus Bram Reinders van het Institute for Future of Living. Hij voorziet op dit gebied een kanteling in onze samenleving.

Er zijn talloze initiatieven die vanuit het thema smart city een slimme en leefbare stad nastreven. Hoe onderscheidt het Institute for Future of Living zich?
“Wij coördineren. Niet vanuit een technologische push, maar vanuit de behoefte van de inwoners van een buurt of wijk. Wat is er nodig om dat gebied leefbaarder te maken? We denken niet zozeer vanuit bedrijven om winst te maken, maar vanuit de bewoners. We willen dat echt omkeren. Het doel is om op een nieuwe manier businessmodellen, programma’s en projecten op te zetten die bestaande ecosystemen uitdagen.”

“Het Institute for Future of Living werkt toe naar een ANBI-status, dus we hebben geen winstoogmerk. We zijn ontstaan vanuit een handelsmissie naar Texas met duurzaamheid als nevendoelstelling, waar ineens ontzettend veel aandacht voor bleek te zijn. Dat dossier is naar mij toegegroeid, wat resulteerde in een gesprek met de minister-president met de concrete vraag: als smart city echt zo bottom-up is, hoe kom je dan tot een strategie? Onder leiding van ons instituut is toen de NL Smart City Strategie geschreven. Daarbij keken we ook naar de zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties, die samengevat precies zeggen waar wij voor staan: leave nobody behind.”

Het thema smart city lijkt onlosmakelijk met data verbonden te zijn. Toch heb je dat woord nog niet genoemd. Hoe kan dat?
“Digitalisering heeft veel voordelen. We doen er ook veel mee, maar we doen het er niet óm. Het gaat om de mens in de digitale samenleving. Wij vertalen de behoeften van de Nederlandse inwoners in concrete projecten door naast die mensen te staan. Dan krijg je een heel ander vertrekpunt waar mooie programma’s uit ontstaan. Die willen we schalen en herhalen.”

“Neem bijvoorbeeld de energietransitie. In een van onze projecten zetten we met vier wijken een coalitie op om samen naar aardgasvrij wonen toe te werken. De startvraag is: wat betekent dat voor huiseigenaren of -huurders? What’s in it for them? En dan echt naast de inwoners gaan staan en denken: hoe dan? Zo kun je op basis van bestaande kennis aantonen dat de energierekening lager kan als de bewoners investeren in buurtgericht opwekken en dat netjes verdelen. Zo creëer je een ander ecosysteem en verdienmodel. Dat is wat wij zien als smart city, of een smart society. Zelf noemen we het graag future of living.”

Waar zie je nu kansen om Nederland een stap verder te laten komen?
“Je ziet langzamerhand successen ontstaan. Ik hoop dat we die als land gaan zien. De coöperatie Zonnedorpen is trots op wat ze hebben neergezet; laat dat zien! Op gebied van energietransitie mag Groningen best paraderen, net zoals regio Eindhoven met mobiliteit, regio Amsterdam met circulaire economie en regio Den Haag met digitalisering. We hebben zulke mooie pareltjes in ons land. Laten we daar eens een ketting van maken.”

Lees het hele interview

De volledige versie van dit artikel is te lezen in Biind Magazine 2 van 2019.